مشاوره خانواده چیست؟
مشاوره خانواده چیست؟ چه کمکی به ما میکند؟
مشاوره خانواده شکلی از روان درمانی است که تلاش می کند با کاهش استرس و تعارضات اعضای خانواده به وسیله بهبود ارتباطات بین اعضای خانواده، خوشبختی را در خانواده تضمین کند.
مشاور خانواده کیست؟
میتوان به این صورت تعریف کرد که مشاور خانواده کسی است که یک نقش حمایتی دراز مدت را در کنار خانواده ایفا می کند. فارغ از اینکه آیا تمام اعضای خانواده در درمان شرکت می‌کنند یا خیر، هدف اصلی مشاور خانواده حفظ روابط خانوادگی سلامت، پویا و موثر است. معمولاً اهمیت مشاوره خانواده در حوزه پیشگیری ست تا حوزه درمان و به همین دلیل بهتر است که به طور مداوم، مشاور های خانواده در کنار خانواده قرار بگیرند. یک مشاور خانواده ایده آل می تواند خانواده را در مقابله با بحران هایی همچون بحران اعتیاد، مسائل پزشکی وتشخیص سلامت جسمی و روانی بیمه کند؛ همچنین همواره برای بهبود ارتباطات و کاهش اختلافات در خانواده توصیه می‌شود.
بررسی رایج ترین انواع مشاوره خانواده
مشاوره خانواده یک مجموعه مهارت بسیار تخصصی است و از عهده فردی بر می آیند که یک درمانگر واقعی باشد و هر دو بخش تحصیلات معتبر دانشگاهی و هم تجربه کافی در این زمینه را کسب کرده باشد.
همه مشاوران ازدواج، بعضی از دوره های مشاوره خانواده را در دوران تحصیل و همینطور دوران تجربی مشاوره خود گذرانده‌اند. بسیاری از مددکاران اجتماعی بالینی در حوزه مشاوره خانواده آموزش دیده‌اند اما همه آنها نه.
1- سبک مشاوره خانواده بوون یان
این سبک مشاور خانواده یکی از بهترین روش های آن برای خانواده هایی است که نمیتوانند و یا نمیخواهند در کلینیک مشاور خانواده و یا دفتر وی حاضر شوند. این روش از مشاوره خانواده از دو هسته و مفهوم اصلی تشکیل شده است هسته اول، استراتژی مثلثی و هسته دوم، استراتژی تمایز است. در استراتژی مثلثی مشاوره خانواده از شخص ثالثی به عنوان واسطه برای حل تعارضات دونفر در خانواده استفاده میکند به عنوان مثال استفاده از مادر برای حل تعارضات همسر و شوهر (زوجین) و یا در روش استراتژی تمایز از روش های غیرمستقیم برای حل تعارضات اعضای خانواده استفاده می شود یکی از این تکنیک ها نوشتن نامه و یا واسطه گری مشاور خانواده است.
موری بوون یک روانپزشک آمریکایی و استاد روانپزشکی در دانشگاه جورج تاون بود. بوئن یکی از پیشگامان خانواده درمانی و یکی از بنیانگذاران سیستماتیک درمانی بود. او در دهه ۱۹۵۰ تئوری سیستم خانواده را توسعه داد.
2- سبک مشاوره خانواده استراتژیک
این روش مشاوره خانواده یک رویکرد مستقیم و کوتاه مدت مشاوره خانواده اتخاذ می شود. این نوع رویکرد برای خانوادههایی موثر است که نیاز دارند در مدت کوتاهی نتایج مثبتی را ببینند. بسیاری از ناامیدی های اعضای خانواده با دیدن برخی نتایج مثبت به امید تبدیل می‌شود و این تشخیص درست مشاوره خانواده است که در چه زمانی چه استراتژی و چه روشی را در مشاوره خود انتخاب کند. اصولاً در این روش تکنیک های کوتاه مدتی به صورت مستقیم به فردی که دچار مشکل شده و یا عامل مشکل است ارائه می شود و از او خواسته می شود تا یک سری اقدامات مرتبطی را درجهت رفع آنی مسائل مهم انجام دهد. پس از انجام این اقدامات مشاور خانواده این اقدامات را به صورت خیلی کلی در بخشهای کارهای مثبت و منفی مورد بررسی قرار می دهد. در این روش، درمانگر مسئولیت به وجود آوردن تمایل و امید بخشی را برای اعضای خانواده برعهده دارد تا بتوانند مسائل را به صورت بنیادی حل کند.
3- سبک مشاوره خانواده ساختارمند
تمرکز اصلی این نوع مشاوره خانواده بر اساس تنظیم مجدد نقش و قدرت اعضای خانواده در خانواده است. بسیاری از تعارضات درون خانواده بر اساس عدم تنظیم نقش و قدرت بین اعضای خانواده است نقشه پدر کمرنگ شده و یا نقش فرزندان نسبت به پدر و مادر تغییر میکند و این زمینه ساز بروز تعارضات اختلافات و ناراحتی در خانواده است در روش مشاوره خانوادگی ساختارمند، به هیچیک از اعضای خانواده ظلمی صورت نمی‌گیرد؛ مشاور خانواده تلاش می کند تا با ایجاد تعادل در بین اعضای خانواده ارتباطات و همبستگی آنها را تقویت کند. پیوستگی یکی از مهمترین اهداف مشاور خانواده در این روش است و مشاوره خانواده تلاش می کند تا با استفاده از خود اعضای خانواده گزارشات را به صورت مداوم دریافت کند تا ارتباطات عمیق و بنیادینی را در خانواده ایجاد کند.
4- سبک مشاوره خانواده سیستماتیک
در روش مشاوره خانواده سیستماتیک، مشاور خانواده به معنای رفتارهای اعضای خانواده تمرکز میکند، ضمن اینکه در ارتباطات خانوادگی افراد نفوذ نمیکند، صرفاً این دخالت ها در سطح ناخودآگاه اتفاق می‌افتد. درمانگر در این روش رویکرد خنثی و دور را در نظر میگیرد و در عین حال افراد خانواده را با اطلاعات درست و بیان نمونه های رفتارهای درست به صورت ناخودآگاه آموزش میدهد. در این روش هیچ کدام از اعضای خانواده احساس نمی‌کنند که فرد دیگری در تصمیمات و رفتارهای او دخالت میکند، بلکه وی به صورت ناخودآگاه وارد بازی درست و موثری شده است که نتیجه آن بهبود روابط بین فردی و خوشحالی خانواده است.
برخی از دلایلی که می توان از مشاوره خانواده استفاده کرد:
- زمانی که فرزندان با مشکلاتی همچون مدرسه، سوء مصرف مواد و یا اختلال در خوردن مواجه هستند
- زمانی که یک ضربه بزرگ و یا یک تغییر عظیم خانواده را تحت تاثیر قرار میدهد (به عنوان مثال: انتقال به یک خانه جدید، بروز یک فاجعه طبیعی، زندانی شدن یکی از اعضای خانواده)
- از دست دادن غیر منتظره یا آسیب دیدگی یکی از اعضای خانواده
- ورود یک عضو جدید به خانواده (مانند: به دنیا آمدن یک خواهر و برادر، فرزند خواندگی، ورود یک پدربزرگ یا مادربزرگ به جمع خانواده )
- خشونت خانوادگی
- طلاق
- اختلافات والدین
نتایج مثبت مشاوره خانواده
مشاوره خانواده می توانند در بسیاری از سطوح مفید باشد یک دوره مشاوره خانواده خوب کمک می کند تا سلامتی در خانواده توسعه پیدا کند و حفظ شود، انسجام و ارتباط میان اعضای خانواده را تقویت می کند، رویکرد حل مسئله را با کمک الگوهای خانوادگی، به صورت پویا در ذهن اعضای خانواده شکل میدهد، درک و همدلی را در بین اعضای خانواده ایجاد میکند و گسترش می دهد و تعارضات بین اعضای خانواده را کاهش میدهد.