بدبینی در زندگی مشترک آفت است
بدبینی در زندگی مشترک آفت است
بدبینی و سوءظن در شکل شدید آن یک اختلال روانی است که فرد بیمار تفسیر غلطی از رفتار دیگران دارد و در واقع فرد احساس می‌کند چیزی را که می بیند یا می شنود واقعیت ندارد.
اگر هر کدامیک از زوجین نسبت به امری در زندگی شک دارند و باعث ابهام برایشان شده از طرف مقابل‌شان سوال بپرسند و سعی کنند برای این کار از سوالات انعکاسی و بدون تهدید استفاده کنند.
بدبینی باعث تشویش، استرس و عصبانیت است که در مکاتب روانپزشکی معاصر به سه دسته تقسیم می‌شود:
اختلال شخصیت بدبینی: فرد مبتلا به همه‌چیز و همه‌کس به دیده شک و تردید می‌نگرد و حالت دفاعی به خود گرفته و آنها را تهدیدآمیز تلقی می‌کند.
اختلال هذیانی یا هذیان بدبینی: در این اختلال، بیمار تصور می‌کند که تحت تعقیب است یا کسی می‌خواهد او را بکشد یا مسموم کند، تعدادی از این بیماران، دچار هذیان حسادت یا خودبزرگ‌بینی می‌شوند.
بیماری اسکیزوفرنیا از نوع پارانویید یا بدبینی مفرط: فرد مبتلا به این نوع گروه دارای اوهام گزند و آسیب‌رسانی هستند.
از لحاظ علت شناختی بیماری بدبینی، هم خانواده، الگوهای اجتماعی و زیست‌شناختی هر کدام به سهم خود در این بیماری نقش دارند که متاسفانه هیچ‌چیز مثل بدبینی در خراب کردن یک رابطه مخصوصا در زندگی مشترک قدرتمند نیست. فرد بدبین به خود و شریک زندگی‌اش صدمه می‌زند و جایی برای محبت و علاقه باقی نمی‌گذارد که ناخودآگاه این رابطه به سمت سردی روی می‌آورد. این افراد دارای شخصیت کنترلی‌گر می‌باشند که مدام در حال چک کردن همسرشان هستند. این نوع بیماری شایع زندگی در جوامع شرقی از گذشته‌های دور است به گونه‌ای که فرد نسبت به همسر خود و رفتارش دچار کج‌فهمی می‌شود. سقراط، فیلسوف یونانی جمله بسیار زیبایی در این رابطه از خود به یادگار گذاشته که جای بسی تامل دارد: زمانی که به شرق سفر کردم دو بیماری را زیاد دیدم یکی بدبینی در مردان و دیگری وسواس در زنان.
فرد بدبین دارای چه خصوصیاتی است؟
در کل بدبینی به معنای عدم قطعیت است. اینکه فرد نمی‌تواند حقیقت را قبول کند. البته ما با دو گروه افراد بدبین مواجه هستیم؛ یکی افرادی که ممکن است در طول زندگی‌شان دچار بدبینی شوند و در حالت طبیعی دانستن و ندانستن قرار گیرند که فرد با آگاهی می‌تواند به قطعیت برسد اما گروه دوم شامل همان افرادی می‌شود که رگه شخصیتی بدبینی شان غیرقابل کنترل است و فرد در حالت ترس به سر می‌برد و به دلیل ترس و اضطراب دچار حالت توهم یا همان پارانویید می‌شود.
خصوصیات و نشانه‌های فرد بدبین را می‌توان این‌گونه برشمرد: فرد بدبین به نکات منفی بسیار توجه دارد و نکات ریز و کوچک را خوب می‌بیند. همیشه دارای عدم اطمینان است و خودش را از همه مسایل مبرا می‌داند و حق به جانب است که گاهی ممکن است همراه با خودشیفتگی باشد و همچنین از مکانیسم‌های روانی بسیاری استفاده می‌کند و به شدت پرخاشگر است.
در چه سال هایی از زندگی، این بدبینی خود را نشان می‌دهد؟
از لحاظ کمی می‌توان گفت؛ در دو سال اول زندگی مشترک که بسیار هم طبیعی است هر کدام از دو طرف وقتی دچار سوءظن شد با پرسیدن سوال آن را حل می‌کند و به قطعیت می‌رسد اما از لحاظ کیفی می‌توان به شدت و عمق آن در ادامه زندگی اشاره کرد. کلا در جامعه ما، گذشته همسرمان برایمان بسیار مهم است و بدبینی یا سوءظن در درجه اول از گذشته همسرمان آغاز می‌شود.
آیا بدبینی و تعصب با هم در ارتباط هستند، چون عده‌ای بدبینی شان را با تعصب توجیه می‌کنند؟
تعصب در روان‌شناسی به معنای فکر غیرمنطقی است که با موقعیت متناسب نیست اما بدبینی به معنای آن است که من می‌ترسم آن اتفاقی را که دوست ندارم، بیفتد و دلیل واقعی و منطقی برای آن ندارم. البته فرد بدبین هیچ‌وقت خودش را با تعصب توجیه نمی‌کند بلکه همسر یا طرف مقابلش است که طرف بدبین را متعصب می‌نامد.
خانواده چه سهمی می‌تواند در بدبینی فرزندش در آینده داشته باشد؟
دو اختلال اگر در والدین وجود داشته باشد در آینده فرزندانش تاثیر مخربی به جا می‌گذارد که شامل شکاکیت و بدبینی و وسواس است.
چون این دو اختلال، کنترل‌گر است و این تاثیرات در بزرگسالی فرزند نمود پیدا می‌کند. پس می‌توان گفت؛ خانواده در بدبین بودن فرزندش بسیار نقش داد.
راه مقابله با این اختلال در زندگی زناشویی چیست؟
یکسری الگوهای رفتاری وجود دارد که همسر فرد بدبین باید آنها را رعایت کند که شامل:
رفتارشان با همسرشان باثبات و بااقتدار باشد.
بحث کلامی نداشته باشند.
وارد بازی‌های طرف مقابل نشود.
حساسیت‌های خود را نشان ندهند.
اگر این افراد با رعایت الگوهای رفتاری فوق به نتیجه نرسیدند باید از مشاوره کمک گیرند.
از چه عواملی که در زندگی مشترک باعث بدبینی می‌شود، باید پرهیز کرد؟
در زندگی زناشویی، اصل بر صداقت، تعهد و صمیمیت است و اگر این موارد وجود نداشته باشد اسم این رابطه، زندگی نیست. ایجاد ابهام و پاسخ ندادن به آن، توجه نکردن به علایق و مسایلی که برای فرد مقابل مهم است؛ به عنوان مثال اگر روز تولد همسرمان را فراموش کنیم و در کل باید به قلق‌های یکدیگر توجه کنید. من در کلاس‌ها و مشاوره‌هایم بارها گفتم که زنان و مردان باید در زندگی مشترک یک قرارداد بنویسید.